عمل کلاچ گیری و تعویض دنده یکی از چالش‌های بزرگ رانندگی به خصوص برای افراد مبتدی محسوب می‌شود؛ زیرا در حین رانندگی باید دائما حواسشان به دور موتور و زمان مناسب برای عوض کردن دنده باشد. البته رانندگان حرفه‌ای نیز در زمان گیرکردن در ترافیک سنگین و یا سربالایی با مشکل کلاچ و ترمز درگیر هستند و برای حرکت اتومبیل مجبورند مدام پای خود را روی کلاچ گذاشته و دنده را عوض کنند. این تعویض مکرر دنده و فشردن پا بر روی پدال کلاچ بسیار خسته کننده است و در شهرهای شلوغ و پرترافیک به یکی از معضلات بزرگ رانندگی تبدیل شده است.
اما این مشکل با طراحی و تولید کلاچ برقی یا کلاچ اتوماتیک به طور کامل برطرف شده است؛ یعنی با استفاده از کلاچ برقی دیگر نیازی نیست برای شروع حرکت، نیم کلاچ بگیرید و یا برای عوض کردن دنده، پای خود را بر روی پدال کلاچ فشار دهید. کلاچ اتومات این عمل را به صورت خودکار و در زمان مناسب انجام می‌دهد و شما را برای همیشه از فشردن پا بر روی کلاچ خلاص کرده است. کلاچ هوشمند رانندگی را برای شما شیرین و لذت بخش می‌سازد و با نصب آن بر روی اتومبیل خود دیگر نیازی نیست برای هر تعویض دنده، پای خود را بر روی پدال کلاچ فشار دهید. در ادامه این مطلب شما را با مکانیزم کلاچ برقی و مزایا و معایب آن بیشتر آشنا خواهیم کرد.
![کلاچ هوشمند]()
کلاچ برقی چیست؟
کلاچ برقی یا کلاچ اتوماتیک در واقع یک دستگاه الکترومکانیک هوشمند است که با نصب آن بر روی اتومبیل خود دیگر برای تعویض دنده نیازی به فشردن پا بر روی پدال کلاچ نیست. این کلاچ هوشمند برای شروع حرکت، اتومبیل را به صورت خودکار در حالت نیم کلاچ قرار می‌دهد و برای افزایش و یا معکوس کردن دنده نیز عمل کلاچ گیری را انجام می‌دهد. یعنی تنها کاری که شما به عنوان راننده باید انجام دهید این است که سر دنده را با دست خود کم و یا زیاد کنید.
مکانیزم کلاچ برقی تقریبا شبیه به گیربکس‌های اتوماتیک است اما با این تفاوت که در گیربکس‌های اتومات پس از حرکت اتومبیل، کلیه فرآیندهای مربوط به تعویض دنده به صورت خودکار انجام می‌شود. اما در کلاچ برقی تنها عمل کلاچ گیری به صورت اتومات انجام می‌شود و کم یا زیاد کردن دنده به صورت دستی و توسط راننده انجام می‌شود.
به زبان ساده‌تر در کلاچ اتوماتیک همانطور که از نام آن پیداست، فقط فرآیند کلاچ گیری (نیم کلاچ و یا کلاچ کامل) به صورت اتومات انجام می‌شود و راننده تنها باید با استفاده از سر دنده و به صورت دستی، دنده را عوض کند. در این حالت دیگر پای شما درگیر فشار دادن پدال کلاچ نیست و در هنگام رانندگی در مسافت‌های طولانی و یا مسیرهای پرترافیک، فشار کمتری به پاها و کمرتان وارد می‌شود.
![کلاچ اتوماتیک]()
کلاچ اتوماتیک از چه اجزایی تشکیل شده است؟
کلاچ برقی از اجزایی همچون کنترلر، دسته دنده، الکتروموتور، دسته سیم، کابل کلاچ، چندین نگهدارنده و سنسور تشخیص دنده خلاص تشکیل شده است. تمامی این قطعات در کنار یکدیگر سیستم کلاچ هوشمند را تشکیل می‌دهند و شما را از فشردن پدال کلاچ در زمان شروع حرکت و یا تعویض دنده بی نیاز می‌سازند.
در میان این قطعات کاربردی، قطعه «شستی سر دنده» همان بخشی است که راننده بیشترین سروکار را با آن دارد و به عنوان پرکاربردترین قطعه کلاچ برقی شناخته می‌شود. این شستی بر روی سر دنده قرار می‌گیرد و راننده زمانی که می‌خواهد اتومبیل را به حرکت دربیاورد، ابتدا باید این شستی را با دست فشار دهد و خودرو را در حالت دنده 1 قرار دهد و سپس پدال گاز را با پای خود فشار دهد. پس از آن دیگر تمامی فرآیندهای مربوط به کلاچ گیری بر عهده کلاچ برقی خواهد بود و شما فقط باید دنده را به صورت دستی تعویض نمایید.
البته کاربرد کلاچ اتومات تنها به تعویض دنده خلاصه نمی‌شود و این سیستم عمل نیم کلاچ را نیز به صورت هوشمند برای شما انجام می‌دهد. یعنی در موقعیت‌هایی همچون بالا رفتن از شیب‌های تند که به گرفتن نیم کلاچ احتیاج دارید و یا زمانی که به صورت ناگهانی ترمز می‌کنید، کلاچ برقی به کمکتان می‌آید و عملکرد شما را بهبود می‌بخشد. یعنی دیگر بدون خاموش شدن اتومبیل می‌توانید از سربالایی‌های تند بالا بروید و نیازی به گرفتن نیم کلاچ نخواهید داشت.
کلاچ برقی چگونه کار می کند؟
سوالی که ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که کلاچ برقی یا کلاچ اتوماتیک چگونه کار می‌کند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که سیستم کلاچ اتومات اطلاعات مربوط به دور موتور را از بخش ECU یا همان کامپیوتر اتومبیل دریافت می‌کند تا با تحلیل سریع دیتای آن بتواند زمان مناسب برای تعویض دنده را تشخیص دهد. در این حالت عمل نیم کلاچ یا کلاچ کامل به صورت هوشمند و اتوماتیک توسط کلاچ اتومات انجام خواهد شد.
یعنی زمانی که دور موتور خودرو بالا می‌رود و زمان تعویض دنده فرا می‌رسد، کلاچ برقی به جای راننده نیم کلاچ را به کلاچ کامل تبدیل می‌کند. در این موقعیت تنها کاری که باید انجام دهید این است که سردنده را به صورت دستی در دنده مورد نظر خود قرار دهید.
تفاوت انواع کلاچ برقی در تنوع و مدل‌های سر دنده آن است که در یک مدل آماده با کلید معمولی و سه مدل با ساخت قالب سفارشی به همراه کلید معمولی، کلید چراغ دار و کلید مغناطیسی ساخته می‌شوند. کلاچ برقی بر روی اکثر اتومبیل‌ها قابل نصب است و نوع سر دنده آن با توجه به سلیقه شما ساخته و نصب می‌شود.
![کلاچ اتومات]()
مزایا و معایب کلاچ برقی
کلاچ اتومات نیز مانند هر قطعه اضافی دیگری که بر روی اتومبیل نصب می‌شود دارای مزایا و معایبی است که پیش از خرید باید از آنها مطلع باشید. بسیاری از افراد پس از نصب کلاچ هوشمند بر روی اتومبیل خود بسیار راحت‌تر هستند و در ترافیک و مسافت‌های طولانی از رانندگی خسته نمی‌شوند. اما عده دیگری نیز وجود دارند که پس از استفاده از کلاچ برقی پشیمان شده و نمی‌توانند به مکانیزم آن برای کلاچ گیری هوشمند عادت کنند. از این رو پیش از اقدام به نصب این قطعه بر روی اتومبیل خود باید از مزایا و معایب آن اطلاعات کافی داشته باشید. به همین بهانه در این بخش شما را با مهم‌ترین مزایا و معایب کلاچ برقی آشنا خواهیم کرد.
مزایای کلاچ برقی
مزایای نصب کلاچ برقی بر روی اتومبیل‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- کاهش مصرف سوخت
- افزایش عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ
- رانندگی راحت و آسان
- عدم ایجاد تغییر در شتاب اولیه اتومبیل
- قابلیت کلاچ گیری کامل و نیم کلاچ
- عدم نیاز به تغییر در سیستم گیربکس و دیفرانسیل خودرو
- قابلیت نصب در اکثر خودروها و جابجایی از یک اتومبیل به اتومبیلی دیگر
- نصب سریع و آسان
- هزینه نگهداری ندارد
- قابلیت ارتقا به گیربکس اتومات
- قیمت مناسب و مقرون به صرفه
- کاهش عوارض ناشی از رانندگی طولانی همچون کمردرد و پا درد
- مناسب برای افراد دارای معلولیت
- قابلیت غیر فعال کردن سیستم هوشمند و بازگرداندن اتومبیل به سیستم کلاچ گیری توسط راننده
- تاثیری در افزایش و یا کاهش مصرف لنت ترمز ندارد
![انواع کلاچ برقی]()
معایب کلاچ برقی
سیستم کلاچ اتومات در کنار ارائه مزایای قابل توجه و کاربردی در برخی مواقع نیز ممکن است دچار اشکالات و یا اشتباهاتی در عمل کلاچ گیری شود. برخی از معایب نصب کلاچ برقی بر روی اتومبیل نیز شامل موارد زیر است:
- کلاچ گیری بی موقع در برخی مواقع
- برقی نبودن موتور کلاچ
- احتمال گرم شدن بیش ازحد در هنگام انجام فرآیند کلاچ گیری
این احتمالات در مقابل مزایایی که کلاچ اتوماتیک برای اتومبیل و راحتی شما به همراه دارد، قابل چشم پوشی هستند. به منظور جلوگیری از هرگونه ایراد و مشکل در عملکرد کلاچ برقی بهتر است برای نصب آن به فردی متخصص مراجعه کنید تا بتواند این قطعه حساس و مهم را به درستی بر روی اتومبیل شما نصب نماید. چرا که در صورت بروز خطا در نصب کلاچ برقی، متحمل صدمات و خسارات جبران ناپذیری خواهید شد.