سیستم فرمان یکی از مهمترین بخش‌های هدایت خودرو است و با این مکانیزم، تغییر جهت حرکت خودرو ممکن میشود. مشکل مثل سفت شدن فرمان هیدرولیک بسیار خطرناک بوده و احتمال تصادف در هر جاده‌ای را بالا می‌برد.
معمولا تمام خودروهای جدید از نوعی سیستم قدرتی برای فرمان (هیدرولیک یا برقی) استفاده می‌کنند و زمانی که مشکلی در فرمان‌دهی نرم ایجاد شود، برای هر راننده‌ای محسوس است.
دلایل سفت شدن فرمان هیدرولیک با توجه به شرایط رانندگی فرق می‌کند و راه‌حل هر کدام هم متفاوت است. در این مقاله دلایل سفت شدن فرمان هیدرولیک را بررسی می‌کنیم؛ به‌یاد داشته باشید که سفت شدن فرمان هیدرولیک با نوع برقی مشابه نیست.
برای خرید انواع روغن فرمان هیدرولیک با بهترین کیفیت به لینک زیر مراجعه کنید:
روغن هیدرولیک فرمان
چرا فرمان هیدرولیک سفت میشود؟
دلایل سفت شدن فرمان هیدرولیک را می‌توان در ۶ حالت خلاصه کرد؛ مشکل در فشار و باد تایر، میله فرمان، تسمه، پمپ روغن هیدرولیک، نشتی و کثیف شدن روغن.
شاید درنگاه اول عجیب باشد، اما میزان نبودن فشار و باد لاستیک در سفت شدن فرمان هیدرولیک نقش دارد. به‌خصوص اگر فشار و باد تایر خیلی کم باشد، مشکل در فرمان‌دهی محسوس‌تر خواهد بود.
همیشه به‌طور منظم باد لاستیک‌ها را چک کنید و در محدوده‌ی موردنظر نگه‌دارید. علاوه بر این نامیزان بودن تایرهای جلوی خودرو در فشار و استهلاک در فرمان‌دهی و جلوبندی خودرو هم تاثیر منفی می‌گذارد. به‌طور کلی اگر تایرهای جلو به‌یک اندازه کارایی و چسبندگی نداشته باشند، به تنظیم کلی زاویه‌ی اتصال چرخ‌ها لطمه می‌زند و چرخاندن فرمان سخت میشود.
![سفت شدن فرمان هیدرولیک]()
میله فرمان پس از عبور از چند نقطه اتصال به چرخ ارتباط پیدا می‌کند می‌تواند عامل دیگر مشکل باشد. به‌مرور زمان و رانندگی با خودرو، میله فرمان و نقطه‌های اتصال مختلف آن تا چرخ آسیب می‌بیند؛ اگر سفت شدن فرمان هیدرولیک پس از روشن کردن خودرو اتفاق بیفتد، احتمالا مشکل اصلی به میله فرمان و اتصالاتش مربوط باشد.
معمولا در صورت خرابی میله فرمان، سفت شدن فرمان به‌تدریج با رانندگی برطرف میشود؛ دلیل برطرف شدن موقتی مشکل، گرم شدن میله فرمان با کار کردن موتور و به‌جریان افتادن روغن است. اگر مشکل میله فرمان و اتصلاتش برطرف نشود، تا چند مدت می‌توان با این شرایط رانندگی کرد اما درنهایت سیستم فرمان از کار خواهد افتاد و هزینه‌ی تعمیر بسیار بیشتر میشود.
در خودروهایی مجهز به موتور احتراقی چند تسمه‌ی بزرگ و کوچک قرار دارد که وظیفه‌ی چرخاندن مکانیزم چند قطعه مثل پمپ آب و هیدرولیک فرمان را برعهده دارند. پارگی جزئی و کلی در این تسمه‌ها عملکرد قطعه‌ای که نیرو می‌گیرد را مختل می‌کند؛ تسمه پمپ هیدرولیک فرمان هم به‌مرور زمان کارایی‌اش را از دست می‌دهد.
زمانی که تسمه پمپ هیدرولیک مشکلی پیدا کند یا شل شود، سفت شدن فرمان یکی از نشانه‌های واضح خواهد بود. به‌محض اینکه حس کردید فرمان به‌راحتی نمی‌چرخد، تسمه پمپ را بررسی کنید؛ اگر تسمه شل شده باشد و مشکلش برطرف نشود، دیر یا زود تسمه پاره شده و با تعمیر پرهزینه مواجه خواهید شد.
نشتی روغن هیدرولیک یکی دیگر از دلایل شایع سفت شدن فرمان است که معمولا هم تشخیص آن ساده نیست. وقتی که در نقاط پرفشار اتصالات پمپ روغن نشتی ایجاد شود، فشار کلی سیستم پایین می‌آید و پمپ خشک میشود.
![علت سفت شدن فرمان هیدرولیک]()
به‌همین دلیل، روغن کافی دراختیار سیستم قدرتی هیدرولیک فرمان قرار نمی‌گیرد و چرخاندن آن مشکل میشود. درکنار نشتی روغن، ممکن است که مشکل اصلی از خود پمپ باشد؛ اگر پمپ روغن هیدرولیک به‌درستی کار نکند، فرمان را می‌توان چرخاند اما به‌دلیل سفت شدنش، پیچیدن در پیچ‌های تند بسیار مشکل میشود.
آخرین عاملی که می‌تواند در سفت شدن فرمان نقش داشته باشد، کثیف شدن روغن هیدرولیک است. روغن هیدرولیک فرمان هم مثل دیگر مایعات خودرو به‌مرور زمان مثیف میشود و با تجمع رسوب و آلودگی، غلظت بیشتری پیدا می‌کند. روغن هیدرولیک باید ویسکوزیته و غلظت مشخصی داشته باشد تا در سیستم فرمان بهخوبی عمل کند؛ به‌همین خاطر، با غلیظ‌تر شدن روغن، فرمان سفت میشود.
دقت داشته باشید که روغن کثیف در سرعت‌های رانندگی پایین، بیشتر از سرعت‌های بالا فرمان را سفت می‌کند. اگر خودرو دست دوم بوده و عمر بالایی دارد، توصیه میشود که روغن هیدرولیک فرمانش را چک کنید. اگر روغن کثیف شده باشد، باید کاملا تخلیه شده و از روغن جدید استفاده کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تعویض روغن هیدرولیک مقاله ما را مطالعه کنید.
هواگیری فرمان هیدرولیک
مواردی که پیش‌تر در مورد سفت شدن فرمان اشاره شد در شرایط مختلف و باتوجه به مدل خودرو و عادت‌های رانندگی شایع هستند. اما دلیل دیگری هم برای سفت شدن فرمان هیدرولیک وجود دارد؛ نفوذ هوا. در سیستم‌های هیدرولیک هوا جایی ندارد؛ زمانی که به‌هر دلیلی هوا به سیستم هیدرولیک فرمان نفوذ کند، سفت شدن فرمان تجربه شده و معمولا چرخاندن فرمان با صدایی ناهنجار همراه میشود.
این صدا که از زیر کاپوت شنیده میشود در شرایطی مثل پارک دوبل که سرعت حرکت پایین بوده و فرمان‌دهی چندباره انجام میشود، بیشتر شنیده میشود. برای اینکه مطمئن شویم در سیستم هیدرولیک هوا وجود دارد، ابتدا مخزن روغن را چک کنید. اگر با اضافه کردن روغن، سفت شدن فرمان هیدرولیک و صدا برطرف شد، مشکلی وجود نخواهد داشت.
![چرا فرمان هیدرولیک سفت می شود؟]()
اما اگر پس از چند کیلومتر رانندگی فرمان سفت و روغن مخزن کم شد، احتمالا مقصر اصلی هوای نفوذی به سیستم هیدرولیک است. برای مطمئن شدن از وجود هوا در سیستم، جلوی خودرو را جک بزنید؛ زمانی که خودرو خاموش و سرد است درِ مخزن روغن هیدرولیک فرمان را باز کنید و چند بار فرمان را به‌طور کامل به چپ و راست بچرخانید. اگر در مخزن روغن حباب یا حالت کف مانند ایجاد شد، قطعا در سیستم هیدرولیک هوا وجود دارد.
برای هواگیری فرمان هیدرولیک در بسیاری از خودروها می‌توان از یک روش ساده بهره برد. ابتدا خودرو را خاموش و سپس مخزن روغن هیدرولیک فرمان را پر کنید. با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو، سوپاپ تخلیه فرمان هیدرولیک را پیدا و به شلنگ متصل کنید.
حالا خودرو را روشن کرده و به آرامی سوپاپ تخلیه را باز کنید. سپس چندبار به‌طور کامل به‌سمت چپ و راست فرمان را بچرخانید. موتور را خاموش کرده و سوپاپ تخلیه را ببندید. مخزن روغن هیدرولیک را دوباره پر و سپس چک کنید که آیا با چرخاندن فرمان، حالت حباب یا کف ایجاد می‌شوند یا نه.
اگر سفت شدن فرمان هیدرولیک و حالت حبابی در مخزن روغن هیدرولیک وجود داشت، این مراحل را دوباره تکرار کنید تا تمام هوای نفوذی از سیستم خارج شود. نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه داشت، پر کردن مخزن روغن هیدرولیک درهر بار هواگیری است تا سیستم خشک نشود.