زمانی که به فروشگاه‌های لوازم مصرفی خودرو مراجعه می‌کنید، با انواع محصولات و برندهای متنوع در بسته‌‌بندی‌های رنگارنگ روبه‌رو می‌شوید. قطعا چنین شرایطی برای فردی که با محصولات مطرح بازار آشنا نیست گیج‌کننده است؛ این نکته را به‌خاطر داشته باشید که روغن‌های مورد نیاز خودرو به چند دسته‌ی روغن روان‌ساز قطعات بزرگ خودرو و روغن‌های هیدرولیک تقسیم می‌شود.
روغن هیدرولیک در سیستم‌های فشاری هیدرولیک استفاده می‌شود؛ نمونه‌ی این سیستم‌های هیدرولیکی خودرو شامل ترمز، کلاچ و فرمان است. هر روغن هیدرولیک ویژگی‌های مخصوصی دارد که کاربردش را در سیستم‌های مختلف تعیین می‌کند؛ اما اساس کار هر نوع مایع هیدرولیک برمبنای فشار و تولید جریان در سیستم‌های هیدرولیکی بوده و تغییرات در جزئیات هر محصول دیده می‌شود.
براساس نوع سیستم، روغن هیدرولیک می‌تواند غلظت و افزودنی‌های متفاوتی داشته باشد؛ این تغییرات باعث می‌شود که روغن هیدرولیک فرمان برای استفاده در سیستم ترمز مناسب نباشد.
تمام روغن‌های هدرولیک باید بتوانند علاوه بر روان‌سازی و محافظت از قطعات متحرک هر سیستم، نقش خود را در انتقال انرژی جنبشی بین دو نقطه در سیستم ایفا کنند. به‌همین دلیل هر روغن با افزودنی‌ها، ویسکوزیته و مقاومت مختلف تولید می‌شود.
انواع روغن هیدرولیک در خودرو
سه سیستم که معمولا در خودروها به روغن هیدرولیک نیاز دارند، شامل ترمز، کلاچ و فرمان است. روغن هیدرولیک در سیستم ترمز روی عملکرد پیستون‌های کوچک در هر چرخ نقش دارد. حتی در بسیاری از خودروهای برقی هم سیتم ترمز از نوع هیدرولیک بوده و به روغن هیدرولیک نیاز دارند.
روغن هیدرولیک ترمز برپایه‌ی روغن گلیکول اتر، مینرال یا سیلیکون تولید می‌شود و نقظه جوش بالایی دارد؛ سیستم ترمز در معرض حرارت بالا قرار دارد به‌همین خاطر، ویژگی‌های لازم برای عملکرد در این حالت روغن هیدرولیک ترمز با فرمان متفاوت است.
![تعویض روغن هیدرولیک]()
اگر روغن ترمز به‌دمای جوش برسد و بخار شود، سیستم کاملا مختل شده و ترمزگیری انجام نخواهد شد. حرکت روغن هیدرولیک در سیستم ترمز با یک سیلندر مرکزی که به پدال ترمز متصل است انجام می‌شود.
در برخی از خودروها، کلاچ و ترمز از یک مخزن روغن اما سیلندرهای جداگانه استفاده می‌کنند. البته اگر مخزن روغن هیدرولیک کلاچ و ترمز هم یکسان نباشد، در بیشتر خودروهای معمولی روغن ترمز نقش روغن موردنیاز کلاچ را هم بازی می‌کند.
روغن هیدرولیک دیگر خودرو، در سیستم فرمان کاربرد دارد و معمولا از روغن‌های پایه معدنی تولید می‌شود. روغن هیدرولیک فرمان باعث می‌شود که سیستم در فرمان‌دهی خودرو به راننده کمک کند و با کمترین نیرو، فرمان بچرخد.
زمان تعویض روغن هیدرولیک
توصیه اصلی برای زمان تعویض روغن هیدرولیک در خودرو، ابتدا مراجعه به دفترچه‌ی راهنما است. به‌طور معمول در بین خودروسازها، تعویض روغن هیدرولیک سیستم ترمز بین ۲ تا ۵ سال یا کارکردی بین ۳۰ هزار تا ۵۰ هزار کیلومتر بوده که این زمان کاملا متغیر است. اما درهر صورت بهتر است که به‌طور منظم روغن ترمز را چک کنیم و اگر نشانه‌هایی از مشکل در آن وجود داشت، به‌فکر بررسی دقیق و تعویضش باشیم.
برای اطلاعات بیشتر در مورد زمان تعویض روغن ترمز، مقاله‌های دیگر موجود در وب‌سایت را مطالعه کنید. باتوجه به اینکه سیستم کلاچ بسته است، معمولا نیازی به بررسی جداگانه روغن هیدرولیکش نیست و تعویض روغن ترمز کفایت می‌کند.
با این حال ممکن است که در برخی خودروهای خاص این شرایط صدق نکند؛ اگر روغن هیدرولیک کلاچ به بررسی منظم و دقیق نیاز داشته باشد، قطعا خودروساز در دفترچه راهنمای خودرو اطلاعات لازم را داده است.
![زمان تعویض روغن هیدرولیک]()
مثل دیگر مایعات خودرو، تعویض روغن هیدرولیک در سیستم فرمان هم باید براساس توصیه‌های خودروساز باشد. برخی از افراد تعویض روغن هیدرولیک فرمان را تا کمتر از کارکرد ۵۰ هزار کیلومتر و برخی دیگر تا بیش از ۱۵۰ هزار کیلومتر توصیه می‌کنند.
بنابراین اولین قدم برای تعویض روغن هیدرولیک و تشخیص زمان دقیق، مطالعه‌ی دستورالعمل در دفترچه‌ی راهنما است. درکنار دستورالعمل خودروساز، قدم بعدی برای تعویض روغن هیدرولیک در سیستم فرمان، بررسی منظم مخزن آن است؛ همیشه اطمینان حاصل کنید که مخزن روغن هیدرولیک بهاندازهی کافی پر باشد.
همچنین به نشتی‌های روغن هم توجه کنید؛ به‌مرور زمان واشرها و مجراهای سیستم فرمان هیدرولیک مستهلک می‌شوند و ممکن است که روغن به بیرون بریزد. زمانی که چرخاندن فرمان به‌راحتی انجام نمی‌شود یا با صدای محسوسی همراه است، قطعا روغن هیدرولیک کم شده.
آموزش تعویض روغن هیدرولیک فرمان
پیش از اینکه فرآیند تعویض روغن هیدرولیک آغاز شود، از نوع روغن مورد نیاز خودرو اطلاعات کافی کسب و سپس محصولی باکیفیت انتخاب کنید. فروشگاه کارنوما مجموعه‌ای کامل از روغن هیدرولیک فرمان شرکتی و افترمارکت برندهای مختلف را عرضه می‌کند که می‌توانید مشخصات هر محصول را مقایسه کنید.
کاپوت را بالا بزنید و به‌دنبال مخزن روغن هیدرولیک فرمان باشید. معمولا روی درِ مخزن روغن هیدرولیک شکل یا نوشته‌ای از فرمان وجود دارد. دو روش کلی برای تخلیه روغن هیدرولیک وجود دارد؛ استفاده از سیفون یا پمپ.
البته می‌توان از پیپت هم استفاده کرد. با یکی از سه نوع ابزار، روغن هیدرولیک مخزن را خالی کنید؛ سپس سوییچ را در حالت ACC قرار دهید و با پمپ یا سیفون روغن باقی‌مانده در سیستم فرمان را بیرون بکشید.
این‌کار را می‌توان با جدا کردن اتصال بین مخزن و پمپ روغن هم انجام داد که باید جلوی خودرو را جک زده و سپس زیر پمپ روغن یک ظرف بزرگ قرار دهیم. در این روش روغن هیدرولیک فرمان کاملا تخیله می‌شود.
پس از اینکه مطمئن شدید روغنی در سیستم فرمان باقی نمانده، اتصال بین پمپ مخزن را دوباره برقرار و روغن جدید را به مخزن اضافه کنید. دقت کنید که روغن بیش از اندازه به مخزن اضافه نشود؛ سطح مناسب روغن معمولا روی مخزن روغن مشخص شده و در دفترچه راهنمای خودرو هم اطلاعات تکمیلی وجود دارد.
![آموزش تعویض روغن هیدرولیک]()
پس از اینکه روغن جدید به مخزن اضافه شد، فرمان‌دهی خودرو را بررسی کنید. خودرو را روشن کنید و اجازه دهید که به مدت ۲۰ ثانیه درجا کار کند؛ فرمان را کامل به چپ و راست بچرخانید. پس از این مخزن روغن هیدرولیک را چک کنید، اگر مقدار روغن کم نشده و نشتی هم وجود ندارد حدود ۱۵ دقیقه رانندگی کنید.
در حین رانندگی و پیچیدن از صدا ندادن فرمان اطمینان حاصل کنید؛ اگر صدایی در هنگام فرمان دادن وجود داشته باشد یا فرمان‌دهی نرم نباشد، تعویض روغن هیدرولیک به‌درستی انجام نشده. پس از تست رانندگی، دوباره مخزن را چک کنید؛ اگر مقدار روغن تغییری نکرده باشد، مراحل تعویض روغن هیدرولیک باموفقیت به‌پایان رسیده است.
توصیه می‌شود که اگر اطلاعات کافی از روغن و اتصالات مخزن و پمپ ندارید، تعویض روغن هیدرولیک را به مکانیک بسپارید. اما درمجموع تعویض روغن فرمان کار چندان پیچیده‌ای نیست و با چندبار تجربه در آن حرفه‌ای خواهید شد.