رنگ روغن ترمز طبیعی | روغن ترمز سبز | راهنمای رنگ روغن ترمز

روغن ترمز نقشی حیاتی در عملکرد سیستم ترمز دارد و یکی از مهم‌ترین روغن‌ها و مایعات خودرو است. روغن ترمز مثل روغن موتور نیست که نیازمند تعویض منظم باشد؛ درحقیقت فقط درصورتی که سیستم ترمز خودرو مشکل داشته باشد باید روغن ترمز را در دوره‌های مشخص تعویض کنیم و ماندگاری آن تا دو سال درنظر گرفته می‌شود. طول عمر روغن ترمز بسیار بیشتر از روغن موتور است. در این مقاله رنگ‌های مختلف روغن ترمز را بررسی می‌کنیم. چرا روغن ترمز در چند رنگ مختلف تولید شده؟

راهنمای رنگ روغن ترمز خودرو

رنگ روغن ترمز در محصولات مختلف متفاوت است و هر کدام می‌تواند معنی مشخصی داشته باشد. با دانستن معنی رنگ روغن ترمز، یکی از ابزارهای مهم برای بررسی سلامت روغن و زمان تعویضش را دراختیار می‌گیرید.

از آنجایی که در شرایط ایده‌آل چند ماه و سال طول می‌کشد تا روغن ترمز کارایی‌اش را از دست بدهد، به‌همین خاطر با چک کردن رنگ روغن ترمز می‌توان تا حدودی از وضعیت تمیز یا کثیف بودنش اطلاعات به‌دست آورد. بین رنگ روغن ترمز جدید در انواع استانداردها با نمونه‌ی کثیف و کارکرده تفاوت فاحشی وجود دارد. روغن ترمز بر اثر گرما، رطوبت و استفاده مداوم تغییر رنگ پیدا می‌کند.

در حال حاضر انواع روغن ترمز DOT3، DOT4 و DOT5 و DOT5.1 در خودروسازی وجود دارد که هر کدام به‌دلیل فرمول شیمیایی و ویژگی‌های دیگر رنگ‌های متفاوتی دارند. روغن‌های DOT3،‌DOT و DOT5.1 برپایه گلیکول هستند اما روغن ترمز DOT5 سیلیکونی است.

تفاوت این دو دسته روغن ترمز در جذب رطوبت بوده؛ البته روغن ترمز مینرال LHM هم وجود دارد اما در چند مدل خاص که به سیستم تعلیق هیدروپنوماتیک مجهز هستند استفاده می‌شود (مثل برخی خودروهای سیتروئن و رولز رویس). روغن ترمزی که برپایه گلیکول است، به‌محض اینکه به سیستم هیدرولیک وارد شود، آماده‌ی جذب رطوبت است.

روغن ترمز در مناطقی که آب‌وهوای بارانی در آن قالب است، بسیار بیشتر و سریع‌تر رطوبت جذب می‌کند و کارایی‌اش را از دست می‌دهد.

پس از یک سال استفاده از خودرو و سرویس کامل، روغن ترمز می‌تواند تا دو درصد آب داشته باشد؛ پس از ۱۸ ماه، این میزان به سه درصد هم می‌رسد. با ترکیب رطوبت و آب، نقطه جوش روغن ترمز پایین‌تر می‌رود؛ برای مثال، روغن ترمز اصطلاحاً خشک و بدون رطوبت DOT 3 باید حداقل تا دمای ۲۰۵ درجه سلسیوس به‌جوش نیاید.

همین روغن در صورتی که رطوبت داشته باشد، باید تا ۱۲۸ درجه‌ی سلسیوس دربرابر جوش آمدن مقاومت کند. البته بیشتر روغن ترمزهای DOT 3 با استاندارد بالاتر نقطه جوش بین ۲۳۸ تا ۲۶۰ درجه‌ی سلسیوس تولید می‌شوند.

تنها یک درصد آب در روغن ترمز کافی است تا نقطه جوش به ۱۸۷ درجه سلسیوس کاهش پیدا کند؛ دو درصد آب نقطه جوش روغن ترمز را به ۱۶۰ درجه سلیوس و سه درصد هم به ۱۴۵ درجه سلسیوس می‌رساند. روغن ترمزهای DOT 4 استاندارد نقطه جوش بالاتری دارند.

رنگ روغن ترمز در یک قاعده‌ی کلی باید شفاف یا کهربایی با ته‌رنگ زرد باشد. با این‌حال در برخی از محصولات، ممکن است که رنگ روغن ترمز کمی فرق کند. روغن ترمز آبی در انواع محصولات DOT4 تولید شده؛ روغن ترمز زرد معمولا در نوع DOT3 و دیگر استانداردها وجود دارد.

همانطور که مشخص است، تفاوت روغن ترمز زرد و آبی در نوع استاندارد DOT3 و DOT4 بوده و می‌توان با دانستن رنگ روغن ترمز، نوع استاندارد را هم تشخیص داد.

روغن‌های سیلیکونی DOT5 ممکن است که به‌رنگ بنفش تولید شوند و روغن‌های مینرال LHM که در خودروهای محدودی استفاده می‌شوند، سبز رنگ است. با این تفاسیر، اگر رنگ روغن ترمز غیر از کهربایی شفاف، آبی و زرد و بنفش (یا سبز تنها در نوع LHM) بود، روغن ترمز کثیف شده یا آلودگی به آن نفوذ کرده.

روغن ترمز سبز

به‌دلیل تفاوت نقطه جوش در استانداردهای مختلف روغن ترمز، نمونه‌های DOT3 و DOT4 در خودروهای سواری معمولی استفاده می‌شوند و روغن‌های DOT5 مخصوص مدل‌های پرفرمنس و قدرمند است.

رنگ روغن ترمز در تمام استانداردها با گذشت زمان و کثیف شدن تغییر می‌کند؛ اگر روغن ترمز از نوع LHM نیست، سبز شدن رنگ روغن اولین نشانه از کثیف بودن آن محسوب می‌شود. اگر رنگ سبز روغن شفاف باشد، چند کلیومتر دیگر هم می‌توان با خودرو رانندگی کرد اما اگر کدر و تیره باشد، باید هرچه سریع‌تر روغن ترمز تعویض شود.

اگر روغن ترمز تعویض نشود، با کاهش کارایی و افزایش آلودگی رنگ آن از سبز به قهوه‌ای و در مرحله آخر به سیاه تغییر پیدا می‌کند. اگر رنگ روغن ترمز سیاه شده باشد، قطعا از مرحله‌ی تعویض روغن ترمز عبور کرده‌اید و باید به‎فکر بررسی کامل سیستم ترمز و رفع هرگونه آلودگی در آن باشید.

روغن ترمز در نشتی چه رنگی است؟

پیش از اینکه نشتی سیستم ترمز را بررسی کنید، ابتدا پشت فرمان بنشینید و پدال ترمز را فشار دهید. اگر پدال ترمز حالت اسفنجی داشته باشد، احتمال دارد که در بخشی از سیستم ترمز نشتی روغن وجود داشته باشد. ابتدا از مخزن روغن ترمز شروع کنید؛ اگر مقدار روغن کمتر از حد لازم بود به‌سراغ کالیپرها، اتصالات و چرخ‌ها بروید.

تمام قطعات مهم در سیستم ترمز را بررسی کنید؛ اگر روغن ترمز در این نقاط نشتی داشته باشد، معمولا به‌رنگ قهوه‌ای یا مشکی است چرا که این قطعات بیرون و در زیر خودرو و درمعرض گردوغبار هستند و روغن نشتی به‌سرعت تغییر رنگ پیدا می‌کند. البته اگر نشتی تازه و درجریان باشد، احتمالا رنگ شفاف کهربایی، آبی یا زرد هم مشاهده شود.

آیا می‌توان دو نوع روغن ترمز متفاوت را ترکیب کرد؟

استانداردهای DOT در روغن ترمز براساس روغن پایه و نقطه جوش بوده، بنابراین در ترکیب روغن ترمز باید تفاوت‌های هر نمونه را درنظر گرفت. نقطه جوش روغن ترمز DOT4 از نوع DOT3 بیشتر است اما هر دو برپایه گلیکول تولید می‌شوند.

درمقابل روغن ترمز DOT5 پایه سیلیکون محسوب می‌شود و نقطه‌ جوشش بین DOT4 و DOT5.1 است. باید توجه داشت که روغن ترمزهای DOT5 و DOT5.1 متفاوت هستند؛ DOT5 برپایه سیلیکون و DOT5.1 گلیکول بوده؛ بنابراین DOT5.1 از نظرپایه روغن درکنار DOT3 و DOT4 قرار می‌گیرد هرچند که نقطه جوشش بسیار بالاتر است.

بنابراین، عامل اصلی در ترکیب روغن‌های ترمز، نوع سیلیکونی با گلیکولی خواهد بود؛ پس روغن‌های DOT3، DOT4 و DOT5.1 با یکدیگر سازگار هستند، اما روغن ترمز سلیکونی DOT5 با هیچ نمونه جز خودش نمی‌تواند ترکیب شود.

اگر روغن ترمزهای DOT3، DOT4 و DOT5.1 را مخلوط و به خودرو اضافه کنیم، در بدترین شرایط نقطه جوش روغن را پایین می‌آوریم؛ اما DOT5 را تحت هیچ شرایطی نمی‌توان با روغن‌های گلیکولی ترکیب کرد.